Η μουσική είναι παντού γύρω μας.
Ακούμε μουσική ενώ οδηγούμε το αυτοκίνητο, όσο περπατάμε στο σούπερ μάρκετ, όταν παρακολουθούμε τηλεοπτικές εκπομπές, διαφημίσεις, ταινίες και σειρές. Γνωρίζατε, όμως, ότι η ενεργή συμμετοχή στη μουσική, είτε παίζοντας ένα όργανο είτε τραγουδώντας, μπορεί να ωφελήσει την ακαδημαϊκή απόδοση και τη συγκέντρωση ενός παιδιού;
Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που ασχολούνται ενεργά με το τραγούδι ή την εκμάθηση μουσικών οργάνων έχουν καλύτερες επιδόσεις στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, καθώς η μουσική συμβάλλει στην ανάπτυξη της λογικής σκέψης και της γνωστικής ανάπτυξης. Επιπλέον, έχουν υψηλότερες συνολικές βαθμολογίες στα τεστ και είναι πιο πιθανό να φοιτήσουν στο πανεπιστήμιο. Μαθαίνουν να συγκεντρώνονται, να θέτουν στόχους, να συντονίζουν τις κινήσεις τους, να συνεργάζονται, ενώ αποκτούν υψηλότερη αυτοεκτίμηση και καλύτερη κοινωνική αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους τους. Για τους παραπάνω λόγους, κάποια σταθμισμένα τεστ όπως πχ το τεστ ανίχνευσης μαθησιακών δυσκολιών ΛΑΜΔΑ τεστ περιλαμβάνουν δοκιμασίες που αξιολογούν τις μουσικές δεξιότητες του παιδιού.
Η σχέση της μουσικής με τη γλώσσα
Γνωρίζατε ότι η ακρόαση ή η συμμετοχή στο τραγούδι ενεργοποιεί τα ίδια νευρικά κυκλώματα που χρησιμοποιούμε για την ομιλία; Η μουσική και η γλώσσα είναι παγκόσμιες και μοναδικές για τον άνθρωπο, καθώς και οι δύο έχουν στοιχεία όπως τονικότητα, ρυθμό, παλμό και μελωδία. Τα βρέφη συνήθως αρχίζουν να αναπτύσσουν αυθόρμητη ομιλία και αυθόρμητο τραγούδι περίπου την ίδια χρονική περίοδο. Και η μουσική και η γλώσσα έχουν ακουστική, φωνητική και οπτική χρήση, βασισμένες σε συγκεκριμένους κανόνες και δομές, οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με τον πολιτισμό.
Η μουσική, σε συνδυασμό με άλλες δραστηριότητες, μπορεί να ενισχύσει τις δεξιότητες ομιλίας και γλωσσικής ανάπτυξης. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι να συνδυαστούν οπτικά βοηθήματα (παιχνίδια, χειρονομίες ή εικόνες) με λέξεις ή φράσεις ενός γνωστού τραγουδιού. Για παράδειγμα, στο τραγούδι “Μια ωραία πεταλούδα”, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μικρά παιχνίδια-ζωάκια για να βοηθήσουμε το παιδί να κατανοήσει το τραγούδι και τις λέξεις του. Ένας άλλος τρόπος είναι να σταματάμε σε συγκεκριμένα σημεία του τραγουδιού, ενθαρρύνοντας το παιδί να συμπληρώσει τη φράση. Για παράδειγμα, στη λέξη πεταλούδα και στις συλλαβές λου-ου-…μπορούμε να αφήσουμε μια παύση, ώστε το παιδί να συμπληρώσει το “δα”. Αυτή η τεχνική είναι χρήσιμη για την εξάσκηση συγκεκριμένων ήχων της ομιλίας. Επιπλέον, τα μουσικά όργανα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διδάξουν έννοιες όπως γρήγορο, αργό, μαζί, σταμάτα, ξεκίνα, δυνατά, χαμηλόφωνα κ.λπ.
Ενσωμάτωση της μουσικής στην καθημερινή ζωή του παιδιού
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γεμίσετε τη ζωή του παιδιού σας με μουσική κατά τη διάρκεια της καθημερινότητας:
- Στο σούπερ μάρκετ, αν παίζει μουσική, ρωτήστε το παιδί σας πώς του φαίνεται.
- Στο αυτοκίνητο, ακούστε ραδιοφωνικούς σταθμούς διαφορετικού είδους μουσικής, ώστε να το βοηθήσετε να αναλύει και να συζητά τη μουσική.
- Χρησιμοποιήστε το ξυπνητήρι-ραδιόφωνο, ώστε το παιδί να ξυπνάει με μουσική.
- Συνδέστε τραγούδια με δραστηριότητες: Παίξτε ή τραγουδήστε το ίδιο τραγούδι κάθε πρωί όταν είναι ώρα να ετοιμαστεί για το σχολείο ή όταν πρέπει να μαζέψει τα παιχνίδια του.
- Αγοράστε CD ή κατεβάστε δωρεάν μουσική από εφαρμογές, ώστε να δοκιμάσετε διαφορετικούς καλλιτέχνες και είδη μουσικής.
- Παρουσιάστε στο παιδί τραγούδια από τη δική σας παιδική ηλικία ή τραγούδια του τρέχοντος δικού σας γούστου.
- Ακούστε μουσική ενώ κάνετε δουλειές στο σπίτι.
- Χρησιμοποιήστε εφαρμογές δημιουργίας μουσικής στο κινητό ή το tablet, ώστε το παιδί να φτιάξει τα δικά του μουσικά κομμάτια.
- Σκεφτείτε την εγγραφή του παιδιού σε μαθήματα μουσικών οργάνων, όπως πιάνο ή κιθάρα.
Πότε είναι η κατάλληλη ηλικία για μαθήματα μουσικής;
Πολλά παιδιά είναι έτοιμα για τυπικά μαθήματα μουσικής από την ηλικία των 7 ή 8 ετών. Το πιάνο είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης, καθώς οι δεξιότητες πληκτρολόγησης βοηθούν στην κατανόηση βασικών μουσικών εννοιών που μπορούν να εφαρμοστούν και σε άλλα όργανα ή στο τραγούδι. Τα έγχορδα όργανα είναι επίσης μια καλή επιλογή, αλλά τα χάλκινα και πνευστά όργανα μπορεί να είναι πιο απαιτητικά σωματικά και να μην είναι κατάλληλα μέχρι το παιδί να μεγαλώσει λίγο περισσότερο.
Αν αναρωτιέστε αν το παιδί σας είναι έτοιμο για μαθήματα μουσικής, αναρωτηθείτε τα εξής:
- Έχει τη φυσική ανάπτυξη και τον έλεγχο των λεπτών κινήσεων που απαιτεί το όργανο;
- Μπορεί να συγκεντρωθεί σε μια δραστηριότητα για 20-30 λεπτά;
- Κατανοεί και χειρίζεται γράμματα και αριθμούς;
- Έχει επαρκή μουσική έκθεση; Μπορεί να διατηρήσει έναν σταθερό ρυθμό, να αναγνωρίσει λάθος νότες σε ένα γνωστό τραγούδι και να επαναλάβει βασικά ρυθμικά και μελωδικά μοτίβα;
- Είστε διατεθειμένοι να παρακολουθείτε τακτικά τα μαθήματα και να διασφαλίζετε ότι το παιδί σας εξασκείται;
- Πιστεύετε ότι το παιδί σας θα είναι πρόθυμο να εξασκείται; Τι θα κάνετε αν δεν του αρέσουν τα μαθήματα;
Η μουσική ως εργαλείο ανάπτυξης
Η μουσική μπορεί να ενισχύσει την ομιλία, τη γλώσσα και την ακαδημαϊκή απόδοση. Τα οφέλη τόσο από την ακρόαση όσο και από τη συμμετοχή στη μουσική είναι πολλά, γι’ αυτό ενθαρρύνετε το παιδί σας να αγαπήσει τη μουσική! Είτε τραγουδάτε στο αυτοκίνητο, είτε φτιάχνετε αυτοσχέδια μουσικά όργανα, είτε εξασκείστε σε ένα νέο τραγούδι από τα μαθήματα μουσικής, το ταξίδι αυτό θα είναι γεμάτο διασκέδαση.